Knjiga za danas (99): Džon Stajnbek - O miševima i ljudima

Dobitnik Nobelove nagrade.

Jedna od najkontroverznijih knjiga XX veka.  

Oni su neobičan par: Džordž je mali, vispren i tamnoput; Leni, krupan čovek koji poseduje um malog deteta. Ipak, oni čine „porodicu“, držeći se jedan drugog kako bi pobedili usamljenost i otuđenost. 

Kao radnici u kalifornijskim prašnjavim poljima koji jedva sastavljaju kraj sa krajem, oni grabe svaki posao koji stignu. Jer Džordž i Leni imaju plan: da postanu vlanici komada zemlje i barake koju mogu nazvati svojom. Kad pronađu posao na ranču u dolini Salinas, ostvarenje njihovih snova čini se da je nadohvat ruke. Ali čak ni Džordž ne može sačuvati Lenija od provokacija koketne žene niti predvideti kobne posledice Lenijevog nepokolebljivog pokoravanja stvarima kojima ga je Džordž učio.

Odlomak

Džon Stajnbek (Salinas, Kalifornija, SAD, 1902 – Njujork, 1968), odrastao je u plodnoj zemljoradničkoj dolini nedaleko od pacifičke obale. U toj dolini, kao i na obali, biće smeštena radnja nekih od njegovih najboljih književnih dela. Godine 1919. odlazi na Univerzitet Stanford, gde neredovno pohađa nastavu književnosti i kreativnog pisanja sve do 1925. godine, kada prekida studije. Tokom nekoliko narednih godina zarađuje za život kao radnik i novinar u Njujorku, a potom kao čuvar imanja na jezeru Taho, sve vreme radeći na svom prvom romanu Zlatni pehar (Cup of Gold, 1929). Pošto se oženio i preselio na Pacifik Grouv, objavio je dva kalifornijska romana: Rajski pašnjaci (Pastures of Heaven, 1932) i Zemlji i nebu (To a God Unknown, 1933), a istovremeno se posvetio pisanju kratkih priča koje su kasnije sabrane u knjizi Duga Dolina (The Long Valley, 1938). Popularnost i finansijska sigurnost došle su tek sa Kvartom Tortilja (Tortilla Flat, 1932), zbirkom priča o monterejskim paisanosima. Neprestano eksperimentišući tokom svoje književne karijere, Stajnbek je često pravio zaokrete. Kalifornijska radnička klasa je u fokusu tri moćna romana iz poznih tridesetih godina dvadesetog veka: Neizvesna bitka (In Dubious Battle, 1936), O miševima i ljudima (Of Mice and Men, 1937) te, po mišljenju mnogih, njegovo najbolje delo Plodovi gneva (The Grapes of Wrath, 1939). Početkom četrdesetih, sa scenariom za Zaboravljeno selo (The Forgotten Village, 1941), Stajnbek je postao filmski stvaralac, a sa Kortesovim morem (Sea of Cortez, 1941) ozbiljan izučavalac biologije mora. U ratu je svoj doprinos dao napisavši Bombe su bačene (Bombs Away, 1942) i kontroverznu novelu-dramu Mesec je zašao (The Moon is Down, 1942). Gužva u fabrici (Cannery Row, 1945), Zalutali autobus (The Wayward Bus, 1947), Biser (The Pearl, 1947), Ruski dnevnik (A Russian Journal, 1948), još jedna eksperimentalna drama – Vatrena svetlost (Burning Bright, 1950) i Zapisi sa Kortesovog mora (The Log from the Sea of Cortez, 1951) prethodili su objavljivanju monumentalnog romana Istočno od raja (1952), ambiciozne sage o dolini Salinas i hronici piščeve porodice. Poslednje decenije svog života proveo je u Njujorku i Sag Harboru sa svojom trećom ženom, sa kojom je proputovao svet. Među značajnim njegovim poznijim delima su Slatki četvrtak (Sweet Thursday, 1954), Kratka vladavina Pipina Četvrtog (Short Reign of Pippin IV: A Fabrication, 1957), Bio jednom jedan rat (Once There Was a War, 1958), Zima našeg nezadovoljstva (The Winter of Our Discontent, 1961), Putovanja sa Čarlijem u potrazi za Amerikom (Travels with Charley in Search of America, 1962), Amerika i Amerikanci (America and Americans, 1966) i posthumno objavljeni Dnevnik o romanu Istočno od raja: pisma ( Journal of a Novel: The East of Eden Letters, 1969), Viva Zapata! (1974), Kralj Artur: Legende o kralju engleskom i vitezima okruglog stola (The Acts of King Arthur and His Noble Knights, 1976) i Radni dani: Dnevnici o Plodovima gneva (Working Days: The Journals of The Grapes of Wrath, 1989). Umro je 1968, šest godina pošto je dobio Nobelovu nagradu za književnost (1962).

Izvor: laguna.rs